Document Text Contents
Page 165
Büyük tanrıların ortaya çıkışının, kuzular veya iblislerden çok Homo sapiens'in statüsü
üzerinde etkisi olmuştur. Animistler insanın dünyada yaşayan pek çok yaratıktan biri
olduğunu düşünürlerdi, çoktanrılıcılar ise giderek dünyayı insanlarla tanrılar arasındaki
ilişkilerin bir yansıması olarak görmeye başladı. Bu anlayışa göre dualarımız,
kurbanlarımız, günahlarımız ve sevaplarımız tüm ekosistemin kaderini belirler. Birkaç
aptal Sapiens'in tanrıları kızdırması sebebiyle korkunç bir sel milyarlarca karınca,
çekirge, kaplumbağa, antilop, zürafa ve fili telef edebilir. Çoktanrıcılık böylelikle sadece
tanrıların değil, insanların da statüsünü yükseltti. Eski animist sistemin daha şanssız
üyeleriyse statülerini kaybederek insanın tanrılarla ilişkisindeki büyük dramın
figüranları ve dekoru haline geldi.
İki bin yıl önce tektanrıcılığın zoraki dayatmaları, pek çok Batılının çoktanrıcılığı cahil ve
çocukça bir puta tapınma olarak görmesine neden oldu. Bu çok haksız bir yaftalamadır,
çünkü çoktanrıcılığın kendi mantığını anlamak için pek çok tanrıya olan inancı
destekleyen temel fikri kavramak şarttır.
Çoktanrıcılık tek bir gücün veya tüm evreni yöneten tek bir yasanın varlığını yok
saymaz; hatta çoğu çoktanrılı ve animist din tüm farklı tanrıların, iblislerin ve kutsal
kayaların arkasındaki üstün gücün varlığını tanır. Klasik Yunan politeizminde Zeus, Hera,
Apollo ve diğer tanrılar kadiri mutlak ve her şeyi kapsayan bir güce tabidir: Kader (Moira,
Ananke). İskandinav tanrılar da kaderin esiriydi ve bu onları Ragnarök'ün (Tanrıların
alacakaranlığı) afetinde helak olmaya mahkum etmişti. Batı Afrika'nın çoktanrılı dini
olan Yoruba'da tüm tanrılar üstün tanrı Olodumare'den doğmuştur ve ona tabidir. Hindu
çoktanrıcılığında Atman tüm tanrıları, ruhları, insanlığı, ayrıca fiziksel ve biyolojik
dünyayı kontrol eder, tüm evrenin, her bireyin ve her olayın ruhu ve ebedi özüdür.
Çoktanrıcılığın, tektanrıcılıktan farklı olan temel içgörüsü dünyayı yöneten üstün
gücün çıkarları ve önyargıları olmaması, dolayısıyla da insanların dünyevi istekleri,
kaygıları ve endişelerinden muaf olmasıdır. Bu tür bir gücü savaşta galibiyet, sağlık veya
yağmur için talep etmeye gerek yoktur; her şeyi kapsayan niteliğinden dolayı savaşı hangi
krallığın kazanmasının, herhangi bir şehrin büyüyüp gelişmesi veya yok olmasının,
birinin iyileşmesi veya ölmesinin arasında bir fark yoktur. Yunanlar Kader için bir şey
kurban etmezlerdi, Hintliler de Atman için tapınak inşa etmediler.
Evrenin bu üstün güçlerinden istekte bulunmanın tek gerekçesi, tüm arzulardan
vazgeçip iyinin yanında kötüyü de kabullenmektir (yenilgiyi, fakirliği, hastalığı ve ölümü
bile). Bu yüzden Sadhular veya Sannyasiler olarak bilinen bazı Hintli topluluklar tüm
yaşamlarını Atman'la birlik olmaya ve aydınlanmaya adarlar. Ebedi bir perspektiften
dünyayı bu temel ilkenin ışığında görmeye çalışarak, tüm dünyevi arzuların ve
korkuların anlamsız ve geçici şeyler olduğuna inanırlar.
Hintlilerin çoğu Sadhu değildir. Dünyevi kaygıların bataklığına batmış durumdadırlar
Page 328
Biotecbnology, cilt: 24, sayı: 4 (2006), s. 435-36.
[136] Ya-Ping Tang vd., "Genetic Enhancement of Learning and Memory in Mice", Nature, saye 401 (1999), s. 63-
69.
[137] Zoe R. Donaldson ve Larry J. Young, "Oxytocin, Vasopressin, and the Neurogenetics of Sociality", Science,
cilt: 322, sayı: 5903 (2008), s. 900-904; Zoe R. Donaldson, "Production of Germline Transgenic Prairie Voles
(Microtus Ochrogaster) Using Lentiviral Vectors", Biology of Reproduction,cilt: 81, sayı: 6 (2009), s. 1189-1195.
[138] Terri Pous, "Siberian Discovery Could Bring Scientists Closer to Cloning Woolly Mammoth", Time, 17
Eylül 2012 (19 Şubat 2013'te erişildi); Pasqualino Loi vd, "Biological time machines: a realistic approach for
cloning an extinct mammal", Endangered Species Research, cilt: 14 (2011), s. 227-233; Leon Huynen, Craig D.
Millar ve David M. Lambert, "Resurrecting ancient animal genomes: The extinct moa and more", Bioessays, cilt:
34 (2012), s. 661-669.
[139] Nicholas Wade, "Scientists in Germany Draft Neanderthal Genome", New York Times, 12 Şubat 2009,
http://www.nytimes.com/2009/02/13/science/13neanderthal.html?_r=2&ref=science (10 Aralık 2010'da erişildi);
Zack Zorich, "Should We Clone Neanderthals?", Archaeology, cilt: 63, sayı: 2 (2009),
http://www.archaeology.org/1003/etc/neanderthals.html (10 Aralık 2010'da erişildi).
[140] Robert H. Waterston vd., "Initial Sequencing and Comparative Analysis of the Mouse Genome", Nature,
cilt: 420, sayı: 6915 (2002), s. 520.
[141] "Hybrid Insect Micro Electromechanical Systems (HI-MEMS)", Microsystems Technology Office, DARPA,
http://www.darpa.mil/Our_Work/MTO/Programs/Hybrid_Insect_Micro_Electromechanical_Systems
percent28HI-MEMSpercent29.aspx (22 Mart 2012'de erişildi). Ayrıca bkz. Sally Adee, "Nuclear-Powered
Transponder for Cyborg Insect", IEEE Spectrum, Aralık 2009,
http://spectrum.ieee.org/semiconductors/devices/nuclearpowered-transponder-for-cyborg-insect?
utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign (10 Aralık 2010'da erişildi); Jessica Marshall,
"The Fly Who Bugged Me", New Scientist, cilt: 197, sayı: 2646 (2008), s. 40-43; Emily Singer, "Send In the Rescue
Rats", New Scientist, cilt: 183, sayı: 2466 (2004), s. 21-22; Susan Brown,"Stealth Sharks to Patrol the High Seas",
New Scientist, cilt: 189, sayı: 2541 (2006), s. 30-31.
[142] Bill Christensen, "Military Plans Cyborg Sharks", Live Science, 7 Mart 2006, http://www.li-
vesdence.com/technology/060307_shark Jmplant.html (10 Aralık 2010'da erişildi).
[143] "Cochlear Implants", National Institute on Deafness and Other Communication Disorders,
http://www.nidcd.nih.gov/health/hearing/pages/coch.aspx (22 Mart 2012'de erişildi).
[144] Retina Implant, http://www.retina-implant.de/en/doctors/technology/default.aspx.
[145] David Brown, "For 1st Woman With Bionic Arm, a New Life Is Within Reach", The Washington Post, 14
Eylül 2006, http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/13/AR2006091302271.html?
nav=E8 (10 Aralık 2010'da erişildi).
[146] Miguel Nicolelis, Beyond Boundaries;; The New Neuroscience of Connecting Brains and Machines - and How It
Will Change Our Lives, New York: Times Books, 2011.
[147] Chris Berdik, "Turning Thought into Words", BU Today, 15 Ekim 2008, http://www.bu.edu/
today/2008/turning-thoughts-into-words/ (22 Mart 2012'de erişildi).
[148] Jonathan Fildes, "Artificial Brain '10 years away'", BBC News, 22 Temmuz 2009, http://news.
bbc.co.uk/2/hi/8l64060.stm (19 Eylül 2012'de erişildi).
[149] Radoje Drmanac vd., "Human Genome Sequencing Using Unchained Base Reads on Self-Assembling
DNA Nanoarrays", Science, cilt: 327, sayı: 5961 (2010), s. 78-81; "Complete Genomics":
http://www.completegenomics.com; Rob Waters, "Complete Genomics Gets Gene Sequencing under 5000$
http://www.bu.edu/
Page 329
(Update 1)", 5 Kasım 2009, http://www.bloomberg.com/apps/news?
pid=newsarchive&sid=aWutnyE4SoWw (10 Aralık 2010'da erişildi); Fergus Walsh, "Era of Personalized Medicine
Awaits", BBC en son güncelleme 8 Nisan 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/7954968.stm (22 Mart
2012'de erişildi); Leena Rao, "PayPal Co-Founder And Founders Fund Partner Joins DNA Sequencing Firm
Halcyon Molecular", 24 Eylül 2009, http://techcrunch.com/2009/09/24/paypal-co-fbunder-and-
founders-fund-partner-joins-dna-sequencing-firm-halcyon-molecular/ (10 Aralık 2010'da erişildi).
Büyük tanrıların ortaya çıkışının, kuzular veya iblislerden çok Homo sapiens'in statüsü
üzerinde etkisi olmuştur. Animistler insanın dünyada yaşayan pek çok yaratıktan biri
olduğunu düşünürlerdi, çoktanrılıcılar ise giderek dünyayı insanlarla tanrılar arasındaki
ilişkilerin bir yansıması olarak görmeye başladı. Bu anlayışa göre dualarımız,
kurbanlarımız, günahlarımız ve sevaplarımız tüm ekosistemin kaderini belirler. Birkaç
aptal Sapiens'in tanrıları kızdırması sebebiyle korkunç bir sel milyarlarca karınca,
çekirge, kaplumbağa, antilop, zürafa ve fili telef edebilir. Çoktanrıcılık böylelikle sadece
tanrıların değil, insanların da statüsünü yükseltti. Eski animist sistemin daha şanssız
üyeleriyse statülerini kaybederek insanın tanrılarla ilişkisindeki büyük dramın
figüranları ve dekoru haline geldi.
İki bin yıl önce tektanrıcılığın zoraki dayatmaları, pek çok Batılının çoktanrıcılığı cahil ve
çocukça bir puta tapınma olarak görmesine neden oldu. Bu çok haksız bir yaftalamadır,
çünkü çoktanrıcılığın kendi mantığını anlamak için pek çok tanrıya olan inancı
destekleyen temel fikri kavramak şarttır.
Çoktanrıcılık tek bir gücün veya tüm evreni yöneten tek bir yasanın varlığını yok
saymaz; hatta çoğu çoktanrılı ve animist din tüm farklı tanrıların, iblislerin ve kutsal
kayaların arkasındaki üstün gücün varlığını tanır. Klasik Yunan politeizminde Zeus, Hera,
Apollo ve diğer tanrılar kadiri mutlak ve her şeyi kapsayan bir güce tabidir: Kader (Moira,
Ananke). İskandinav tanrılar da kaderin esiriydi ve bu onları Ragnarök'ün (Tanrıların
alacakaranlığı) afetinde helak olmaya mahkum etmişti. Batı Afrika'nın çoktanrılı dini
olan Yoruba'da tüm tanrılar üstün tanrı Olodumare'den doğmuştur ve ona tabidir. Hindu
çoktanrıcılığında Atman tüm tanrıları, ruhları, insanlığı, ayrıca fiziksel ve biyolojik
dünyayı kontrol eder, tüm evrenin, her bireyin ve her olayın ruhu ve ebedi özüdür.
Çoktanrıcılığın, tektanrıcılıktan farklı olan temel içgörüsü dünyayı yöneten üstün
gücün çıkarları ve önyargıları olmaması, dolayısıyla da insanların dünyevi istekleri,
kaygıları ve endişelerinden muaf olmasıdır. Bu tür bir gücü savaşta galibiyet, sağlık veya
yağmur için talep etmeye gerek yoktur; her şeyi kapsayan niteliğinden dolayı savaşı hangi
krallığın kazanmasının, herhangi bir şehrin büyüyüp gelişmesi veya yok olmasının,
birinin iyileşmesi veya ölmesinin arasında bir fark yoktur. Yunanlar Kader için bir şey
kurban etmezlerdi, Hintliler de Atman için tapınak inşa etmediler.
Evrenin bu üstün güçlerinden istekte bulunmanın tek gerekçesi, tüm arzulardan
vazgeçip iyinin yanında kötüyü de kabullenmektir (yenilgiyi, fakirliği, hastalığı ve ölümü
bile). Bu yüzden Sadhular veya Sannyasiler olarak bilinen bazı Hintli topluluklar tüm
yaşamlarını Atman'la birlik olmaya ve aydınlanmaya adarlar. Ebedi bir perspektiften
dünyayı bu temel ilkenin ışığında görmeye çalışarak, tüm dünyevi arzuların ve
korkuların anlamsız ve geçici şeyler olduğuna inanırlar.
Hintlilerin çoğu Sadhu değildir. Dünyevi kaygıların bataklığına batmış durumdadırlar
Page 328
Biotecbnology, cilt: 24, sayı: 4 (2006), s. 435-36.
[136] Ya-Ping Tang vd., "Genetic Enhancement of Learning and Memory in Mice", Nature, saye 401 (1999), s. 63-
69.
[137] Zoe R. Donaldson ve Larry J. Young, "Oxytocin, Vasopressin, and the Neurogenetics of Sociality", Science,
cilt: 322, sayı: 5903 (2008), s. 900-904; Zoe R. Donaldson, "Production of Germline Transgenic Prairie Voles
(Microtus Ochrogaster) Using Lentiviral Vectors", Biology of Reproduction,cilt: 81, sayı: 6 (2009), s. 1189-1195.
[138] Terri Pous, "Siberian Discovery Could Bring Scientists Closer to Cloning Woolly Mammoth", Time, 17
Eylül 2012 (19 Şubat 2013'te erişildi); Pasqualino Loi vd, "Biological time machines: a realistic approach for
cloning an extinct mammal", Endangered Species Research, cilt: 14 (2011), s. 227-233; Leon Huynen, Craig D.
Millar ve David M. Lambert, "Resurrecting ancient animal genomes: The extinct moa and more", Bioessays, cilt:
34 (2012), s. 661-669.
[139] Nicholas Wade, "Scientists in Germany Draft Neanderthal Genome", New York Times, 12 Şubat 2009,
http://www.nytimes.com/2009/02/13/science/13neanderthal.html?_r=2&ref=science (10 Aralık 2010'da erişildi);
Zack Zorich, "Should We Clone Neanderthals?", Archaeology, cilt: 63, sayı: 2 (2009),
http://www.archaeology.org/1003/etc/neanderthals.html (10 Aralık 2010'da erişildi).
[140] Robert H. Waterston vd., "Initial Sequencing and Comparative Analysis of the Mouse Genome", Nature,
cilt: 420, sayı: 6915 (2002), s. 520.
[141] "Hybrid Insect Micro Electromechanical Systems (HI-MEMS)", Microsystems Technology Office, DARPA,
http://www.darpa.mil/Our_Work/MTO/Programs/Hybrid_Insect_Micro_Electromechanical_Systems
percent28HI-MEMSpercent29.aspx (22 Mart 2012'de erişildi). Ayrıca bkz. Sally Adee, "Nuclear-Powered
Transponder for Cyborg Insect", IEEE Spectrum, Aralık 2009,
http://spectrum.ieee.org/semiconductors/devices/nuclearpowered-transponder-for-cyborg-insect?
utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign (10 Aralık 2010'da erişildi); Jessica Marshall,
"The Fly Who Bugged Me", New Scientist, cilt: 197, sayı: 2646 (2008), s. 40-43; Emily Singer, "Send In the Rescue
Rats", New Scientist, cilt: 183, sayı: 2466 (2004), s. 21-22; Susan Brown,"Stealth Sharks to Patrol the High Seas",
New Scientist, cilt: 189, sayı: 2541 (2006), s. 30-31.
[142] Bill Christensen, "Military Plans Cyborg Sharks", Live Science, 7 Mart 2006, http://www.li-
vesdence.com/technology/060307_shark Jmplant.html (10 Aralık 2010'da erişildi).
[143] "Cochlear Implants", National Institute on Deafness and Other Communication Disorders,
http://www.nidcd.nih.gov/health/hearing/pages/coch.aspx (22 Mart 2012'de erişildi).
[144] Retina Implant, http://www.retina-implant.de/en/doctors/technology/default.aspx.
[145] David Brown, "For 1st Woman With Bionic Arm, a New Life Is Within Reach", The Washington Post, 14
Eylül 2006, http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/13/AR2006091302271.html?
nav=E8 (10 Aralık 2010'da erişildi).
[146] Miguel Nicolelis, Beyond Boundaries;; The New Neuroscience of Connecting Brains and Machines - and How It
Will Change Our Lives, New York: Times Books, 2011.
[147] Chris Berdik, "Turning Thought into Words", BU Today, 15 Ekim 2008, http://www.bu.edu/
today/2008/turning-thoughts-into-words/ (22 Mart 2012'de erişildi).
[148] Jonathan Fildes, "Artificial Brain '10 years away'", BBC News, 22 Temmuz 2009, http://news.
bbc.co.uk/2/hi/8l64060.stm (19 Eylül 2012'de erişildi).
[149] Radoje Drmanac vd., "Human Genome Sequencing Using Unchained Base Reads on Self-Assembling
DNA Nanoarrays", Science, cilt: 327, sayı: 5961 (2010), s. 78-81; "Complete Genomics":
http://www.completegenomics.com; Rob Waters, "Complete Genomics Gets Gene Sequencing under 5000$
http://www.bu.edu/
Page 329
(Update 1)", 5 Kasım 2009, http://www.bloomberg.com/apps/news?
pid=newsarchive&sid=aWutnyE4SoWw (10 Aralık 2010'da erişildi); Fergus Walsh, "Era of Personalized Medicine
Awaits", BBC en son güncelleme 8 Nisan 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/7954968.stm (22 Mart
2012'de erişildi); Leena Rao, "PayPal Co-Founder And Founders Fund Partner Joins DNA Sequencing Firm
Halcyon Molecular", 24 Eylül 2009, http://techcrunch.com/2009/09/24/paypal-co-fbunder-and-
founders-fund-partner-joins-dna-sequencing-firm-halcyon-molecular/ (10 Aralık 2010'da erişildi).
